Príomhbhealach atá sa chóras pleanála lena chinntiú go dtugtar aire d’oidhreacht thógtha, chultúrtha agus nádúrtha agus go ndéantar í a bhainistiú.
Léargas Ginearálta ar Ról Pleanála na Comhairle Oidhreachta
Meastar sna Rialacháin um Pleanáil agus Forbairt, 2001 gur gné lárnach den phróiseas pleanála í an oidhreacht a chosaint. Ag brath ar shaghas an iarratais, ar a láthair agus ar a thionchair fhéideartha ar an oidhreacht, seoltar iarratais pleanála chuig comhlachtaí forordaithe, cosúil leis an gComhairle Oidhreachta.
Is féidir amharc ar shamplaí d’aighneachtaí a rinneamar le déanaí anseo.
Ceanglaítear sna rialacháin, trí Airteagal 28, ar údaráis áitiúla fógra a thabhairt don Chomhairle Oidhreachta ar iarratais inar dealraitheach go bhféadfadh an fhorbairt tionchar a imirt ar shócmhainní oidhreachta tógtha nó a bhféadfadh éifeachtaí suntasacha a bheith acu i leith chaomhnú an dúlra.
Sainmhínítear san Acht Oidhreachta, 1995 gurb éard atá i gceist le hoidhreacht náisiúnta na hÉireann: “séadchomharthaí, earraí seandálaíochta, earraí oidhreachta, oidhreacht ailtireachta, flóra, fána, gnáthóga fiadhúlra, tírdhreacha, muirdhreacha, páirceanna agus gairdíní oidhreachta, báid bhriste, geolaíocht agus uiscebhealaí intíre”.
Ar an ábhar sin, féadfaidh an Chomhairle Oidhreachta freagairt d’iarratais pleanála a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar na sócmhainní oidhreachta seo.
Tá mar aidhm ag an gComhairle Oidhreachta a chinntiú go mbunaítear dea-chleachtas oidhreachta i mbeartas pleanála agus go gcuirtear i bhfeidhm é ar leibhéil éagsúla an rialtais ar reachtaíocht phleanála agus straitéisí pleanála a cheapadh. Déanaimid trácht freisin ar phleananna forbartha cathrach agus contae agus ar phleananna ceantair áitiúil, nuair a bhíonn na hacmhainní againn, agus ar phleananna gníomhaíochta um bithéagsúlacht agus ar phleananna oidhreachta ar leibhéal contae.
Mar gheall ar an ardmhéid atreoruithe a fuaireamar, ní féidir linn freagairt do gach iarratas pleanála, nó togra pleanála chun cinn, ach déanaimid monatóireacht ar an ábhar go léir a fhaighimid.
Mar riail ghinearálta, dírímid ar iarratais a bhaineann le sócmhainn oidhreachta lena mbaineann tábhacht náisiúnta, nó le hiarratais a d’fhéadfadh sampla tábhachtach a léiriú maidir le hoidhreacht.
Is féidir amharc ar na haighneachtaí a rinneamar le déanaí anseo.
Rudaí nach ndéanann an Chomhairle Oidhrachta
Mar gheall ar an ardmhéid atreoruithe pleanála a fhaighimid agus ar mhaithe le hoibiachtúlacht, ní féidir leis an gComhairle Oidhreachta na rudaí seo a leanas a dhéanamh:
- Comhairle réamhiarratais a thabhairt d’iarratasóirí maidir le ceisteanna oidhreachta sula ndéanfar iarratas pleanála.
- Comhairle pleanála a thabhairt do shaoránaigh a bhaineann le saincheisteanna pleanála ina bhféadfadh leas pearsanta a bheith acu.
- Ionchur nó tuairim a sholáthar ar cheisteanna forfheidhmithe pleanála.
Is é an t-údarás áitiúil an t-údarás pleanála maidir le ceisteanna forbartha neamhúdaraithe, nó le ceisteanna gaolmhara a bhaineann le pleanáil, maidir le forbairt neamhúdaraithe faoin Acht um Pleanáil agus Forbairt, 2000, agus ba cheart teagmháil a dhéanamh leo siúd ar an gcéad dul síos.
I gcás ceisteanna a bhaineann go sonrach le sócmhainní oidhreachta áitiúla, ba cheart teagmháil a dhéanamh leis an Oifigeach Caomhantais Ailtireachta/an tOifigeach Oidhreachta/Bithéagsúlachta san údarás áitiúil.
Acmhainní Eile
Tá acmhainní eile ar líne ann ar féidir leo sonraí a thabhairt faoi ainmniúcháin oidhreachta tógtha agus nádúrtha a ndéileáiltear leo tríd an gcóras pleanála a cheapfaidh iarratasóirí agus saoránaigh i gcoitinne atá cabhrach, an méid seo a leanas ina measc:
I dtaobh suíomhanna lena mbaineann tábhacht ó thaobh chaomhnú an dúlra agus na héiceolaíochta, ainmniúcháin Natura 2000 san áireamh:
I dtaobh séadchomharthaí a chuir Suirbhéireacht Seandálaíochta na hÉireann i dtaifead agus struchtúir/foirgnimh a liostaítear ar Fhardal Náisiúnta na hOidhreachta Ailtireachta:
Bainistíocht forbartha agus ról na Comhairle Oidhreachta
Is tábhachtach a thabhairt faoi deara gur leis an údarás pleanála áitiúil atá an sainordú don Taifead ar Dhéanmhais Chosanta. Nuashonrófar an Taifead ar Dhéanmhais Chosanta nuair atá a phleananna forbartha contae nó cathrach nó pleananna ceantair áitiúil á ndéanamh ag údarás áitiúil. Seiceáil leathanach pleanála d’údaráis áitiúil, le do thoil, chun teacht ar an taifead is cruinne i do cheantar ar struchtúir faoi chosaint.
Tabhair faoi deara freisin, le do thoil, mar gheall nach bhfuil aon fhoráil náisiúnta reachtaíochta ann do Limistéir Oidhreachta Nádúrtha (pNHAanna) tríd an Acht um Fhiadhúlra, 1976 (arna leasú), nach soláthraítear i bplean forbartha contae an údaráis áitiúil leibhéal cosanta tríd an gcóras pleanála.
Is féidir leat teagmháil a dhéanamh linn má bhíonn aon cheisteanna agat a bhaineann le pleanáil ag planning@heritagecouncil.ie